Nu milieu- en sociale uitdagingen de markten blijven veranderen, ontwikkelt de rol van duurzaamheid in de bedrijfsstrategie zich snel. Duurzame praktijken, die ooit als optioneel werden gezien, worden nu essentieel voor het bereiken van veerkracht en concurrentievoordeel. Bedrijven in verschillende sectoren erkennen dat duurzaamheid verder gaat dan ethische overwegingen. Het kan van invloed zijn op alles, van naleving van regelgeving en belastingvoordelen tot merkperceptie en operationele efficiëntie. Door duurzaamheid te integreren in hun kernstrategie positioneren bedrijven zich voor groei in een wereld die steeds meer waarde hecht aan verantwoordelijke praktijken.

Dit artikel is geschreven door Tim Verspeek ([email protected]) en Sefa Geçikli ([email protected]). Tim en Sefa maken deel uit van RSM Netherlands Business Consulting Services met een specifieke focus op Strategie en Duurzaamheid. 

In het dynamische bedrijfsklimaat van vandaag is de integratie van duurzaamheid in de bedrijfsstrategie niet langer slechts een trend, maar een fundamentele verschuiving. Deze transformatie wordt aangedreven door een samenloop van factoren, waaronder hogere eisen op het gebied van regelgeving, veranderende verwachtingen van consumenten en de tastbare voordelen van een duurzame bedrijfsvoering. Bedrijven zijn zich er steeds meer van bewust dat duurzaamheid niet alleen gaat over het beperken van risico's, maar ook over het benutten van kansen voor innovatie en groei. Door duurzame praktijken te integreren in hun activiteiten kunnen bedrijven hun veerkracht vergroten, nieuwe marktkansen ontsluiten en sterkere relaties opbouwen met belanghebbenden. Deze holistische benadering van duurzaamheid zorgt ervoor dat bedrijven niet alleen voorbereid zijn op de huidige uitdagingen, maar zich ook in een goede positie bevinden om in de toekomst te floreren.

Om te begrijpen waarom duurzaamheid onmisbaar wordt, onderzoekt dit artikel vijf belangrijke redenen voor deze verschuiving:

Naleving van regelgeving

De regelgeving voor duurzaamheid is de afgelopen tien jaar aanzienlijk ontwikkeld, als gevolg van een groeiend besef van de dringende noodzaak om milieu- en sociale uitdagingen aan te pakken. Aanvankelijk was de regelgeving relatief soepel en richtte deze zich voornamelijk op vrijwillige richtlijnen en basisvereisten voor rapportage. Naarmate de gevolgen van klimaatverandering en uitputting van hulpbronnen duidelijker werden, begonnen overheden en internationale instanties strengere en uitgebreidere regels in te voeren. Deze verschuiving moet ervoor zorgen dat bedrijven een proactieve rol spelen bij het beperken van milieuschade en het bevorderen van sociale verantwoordelijkheid. Deze regelgeving creëert een robuust kader dat bedrijven dwingt om duurzame praktijken toe te passen. Niet-naleving kan leiden tot aanzienlijke juridische sancties, operationele verstoringen en verlies van markttoegang.

Als een bedrijf duurzame praktijken toepast, zal het waarschijnlijk beter voldoen aan de veranderende regelgeving. Aangezien de regelgeving op het gebied van duurzaamheid steeds strenger is geworden, kunnen bedrijven die prioriteit geven aan duurzaamheid merken dat ze op natuurlijke wijze en met minder inspanning aan deze regelgeving voldoen. Door milieuproblemen proactief aan te pakken en sociale verantwoordelijkheid te tonen, kunnen deze bedrijven de nalevingseisen vóór zijn en de last van aanpassing aan toekomstige wijzigingen in de regelgeving verminderen.

Belastingimplicaties

Het belastinglandschap voor bedrijven evolueert snel om duurzame praktijken te ondersteunen en af te dwingen. Overheden wereldwijd introduceren verschillende belastingmaatregelen die ofwel duurzame acties stimuleren of niet-duurzame acties bestraffen. Deze tweeledige aanpak is erop gericht om bedrijven milieuvriendelijker te laten werken door duurzaamheid financieel voordelig te maken en niet-naleving kostbaar.

Het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) bijvoorbeeld legt een koolstofprijs op aan ingevoerde producten om koolstoflekkage te voorkomen en wereldwijde inspanningen voor het koolstofarm maken van de economie aan te moedigen. Dit mechanisme verplicht importeurs om CBAM-certificaten te kopen op basis van de koolstofemissies die in hun producten zijn opgenomen, waardoor de koolstofkosten van geïmporteerde goederen worden afgestemd op die van goederen die binnen de EU zijn geproduceerd. Deze verordening heeft als doel het speelveld voor EU-producenten gelijk te maken en wereldwijde industrieën aan te moedigen om schonere productiemethoden te gebruiken. Bedrijven die goederen importeren in de EU zullen hun koolstofuitstoot nauwgezet moeten controleren en rapporteren, en mogelijk met hogere kosten worden geconfronteerd als ze niet innoveren om hun koolstofvoetafdruk te verminderen.

Op dezelfde manier omvat de plasticbelasting in het kader van de Green Deal van de EU een heffing op niet-gerecycled plastic verpakkingsafval van €0,80 per kilogram. Deze belasting is bedoeld om plastic afval te verminderen en het gebruik van recyclebare materialen te stimuleren. Bedrijven die sterk afhankelijk zijn van plastic verpakkingen krijgen te maken met hogere operationele kosten, die kunnen worden doorberekend aan consumenten of worden geabsorbeerd door lagere winstmarges. Deze verordening moedigt bedrijven aan om te investeren in alternatieve materialen en hun producten opnieuw te ontwerpen om het gebruik van plastic te minimaliseren.

Daarnaast zijn er verschillende belastingprikkels en -kredieten beschikbaar voor investeringen in hernieuwbare energie, energie-efficiënte upgrades en groene technologieën. Deze stimulansen verlagen de financiële lasten van duurzame praktijken, waardoor het voor bedrijven aantrekkelijker wordt om te investeren in duurzaamheid op de lange termijn. Belastingvoordelen voor hernieuwbare energieprojecten kunnen bijvoorbeeld de initiële kosten van de overgang naar schonere energiebronnen aanzienlijk verlagen, waardoor zowel de milieuprestaties als de financiële prestaties verbeteren.

Al deze maatregelen samen vormen een overtuigend financieel argument voor bedrijven om duurzame praktijken toe te passen. Het proactief invoeren van milieuvriendelijke strategieën positioneert bedrijven niet alleen gunstig binnen het veranderende regelgevingslandschap, maar helpt ze ook de belastingdruk te verlagen. Bedrijven die bijvoorbeeld hun CO2-uitstoot minimaliseren en minder gebruik maken van niet-gerecyclede materialen lopen minder risico op kosten door mechanismen zoals het CBAM of de plasticbelasting van de EU. Bovendien kunnen duurzame oplossingen toegang geven tot belastingvoordelen en -kredieten, waardoor bedrijven hun financiële verplichtingen kunnen verminderen en tegelijkertijd groei op de lange termijn kunnen stimuleren.

Aantrekken van fondsen en investeringen

Het financiële landschap geeft steeds meer de voorkeur aan bedrijven die duurzame praktijken hanteren. Beleggers worden zich bewuster van ESG-factoren en zien in dat duurzame bedrijven vaak lagere risico's en hogere rendementen op de lange termijn bieden. Deze verschuiving wordt gedreven door zowel de marktvraag als regelgevende kaders die prioriteit geven aan duurzaamheid bij beleggingsbeslissingen.

Een opmerkelijk voorbeeld wordt belicht in een onderzoek gepubliceerd door Harvard Business Review, waarin wordt besproken hoe de toenemende consumenteneisen op het gebied van duurzaamheid van invloed zijn op investeringsbeslissingen. Bedrijven met een sterk beleid op het gebied van duurzaamheid zullen eerder investeringen aantrekken omdat ze worden gezien als beter bestuurd en beter bestand tegen toekomstige uitdagingen. Deze perceptie wordt ondersteund door gegevens die aantonen dat duurzame bedrijven vaak beter presteren dan hun branchegenoten op het gebied van financiële prestaties en risicobeheer.

Daarnaast onderstreept de opkomst van SFDR-fondsen (Sustainable Finance Disclosure Regulation) het groeiende belang van duurzaamheid in de beleggingswereld. Deze fondsen, die prioriteit geven aan duurzame investeringen, worden steeds prominenter, waardoor het essentieel wordt voor bedrijven om zich aan te passen aan ESG-criteria om toegang te krijgen tot deze kapitaalbronnen. Als bedrijven voldoen aan de criteria in artikel 8 en 9 van de SFDR, kunnen ze gemakkelijker investeringen aantrekken, omdat dit aantoont dat ze zich inzetten voor duurzaamheid en potentiële negatieve gevolgen (PAI) vermindert.

Daarnaast kan afstemming op de EU Taxonomieverordening hun aantrekkingskracht op investeerders vergroten, omdat ze dan beter in staat zijn om de EU Taxonomieverordening bekend te maken en hun duurzaamheidsbeloften te etaleren. Hoewel de Equator Principles vooral gericht zijn op specifieke projectfinanciering, blijven ze een belangrijk kader om te overwegen voor bedrijven die willen profiteren van voordelige leenmogelijkheden.

Bovendien hebben de banken in de EU te maken met een belangrijke deadline met betrekking tot de duurzaamheidseisen van de ECB, die eind dit jaar nadert. Als deze deadline dichterbij komt, zullen banken waarschijnlijk actiever prioriteit gaan geven aan duurzaamheidskwesties. De verwachtingen van de ECB ten aanzien van de manier waarop banken duurzaamheid integreren, kunnen van grote invloed zijn op hun strategieën ten aanzien van klanten.

Deze trends illustreren dat de mogelijkheid om meer fondsen en investeringen aan te trekken een belangrijke reden is voor bedrijven om duurzame praktijken toe te passen. Door aan te sluiten bij de verwachtingen van investeerders en wettelijke vereisten kunnen bedrijven de financiële steun krijgen die nodig is om te gedijen in een op duurzaamheid gerichte markt.

Het merkimago en concurrentievoordeel verbeteren

In de moderne markt zijn het merkimago en het concurrentievoordeel van een bedrijf in toenemende mate gekoppeld aan de duurzaamheidspraktijken van het bedrijf. Consumenten worden milieubewuster en eisen meer transparantie en verantwoordelijkheid van de merken die ze steunen. Deze verschuiving in consumentengedrag dwingt bedrijven om duurzame praktijken toe te passen om het vertrouwen in hun merk en hun loyaliteit te vergroten.

Uit een onderzoek van Harvard Business Review blijkt bijvoorbeeld dat consumenten, vooral jongere generaties, veel waarde hechten aan duurzaamheid. Merken die zich echt inzetten voor duurzame praktijken bouwen vertrouwen op bij hun klanten, wat cruciaal is voor het sturen van consumentengedrag en bedrijfsresultaten. Dit vertrouwen vertaalt zich in een sterker merkimago, omdat consumenten eerder geneigd zullen zijn om merken die in lijn liggen met hun waarden te steunen en aan te bevelen. Op dezelfde manier onderzocht een academisch artikel hoe het integreren van duurzaamheid in merkmanagement kan voldoen aan verschuivende maatschappelijke verwachtingen en een concurrentievoordeel kan creëren. Het toont aan dat duurzame praktijken het vertrouwen in het merk vergroten, wat op zijn beurt de merkloyaliteit versterkt en het bedrijf onderscheidt van zijn concurrenten. 

Langetermijngroei

Het behouden van groei op lange termijn is een cruciale doelstelling voor elk bedrijf, en het integreren van duurzame praktijken wordt steeds meer erkend als een belangrijke strategie om dit doel te bereiken. Een onderzoek van MSCI geeft bijvoorbeeld aan dat bedrijven met een hogere duurzaamheidsprestatie hogere prestaties en lagere risico's zullen ervaren, wat wijst op de positieve effecten van duurzaamheidspraktijken. Bovendien kunnen duurzame praktijken de operationele efficiëntie verbeteren en kosten verlagen door middel van energie-efficiënte technologieën en initiatieven voor afvalvermindering, wat op termijn bijdraagt aan een gezonder bedrijfsresultaat. Door het gebruik van hulpbronnen te optimaliseren en afval te minimaliseren, kunnen bedrijven hun productiviteit verhogen en hun ecologische voetafdruk verkleinen, wat niet alleen helpt om kosten te besparen, maar ook om de beschikbaarheid van essentiële hulpbronnen in de toekomst te garanderen.

Bovendien zijn duurzame materialen en praktijken inherent veerkrachtiger op de lange termijn. In tegenstelling tot fossiele brandstoffen en lineaire gebruiksmodellen, die eindig en steeds minder duurzaam zijn, bieden hernieuwbare bronnen en principes van de circulaire economie een betrouwbaardere en toekomstbestendige basis voor bedrijfsactiviteiten. Deze veerkracht is cruciaal omdat het bedrijven helpt te navigeren door de onzekerheden van de beschikbaarheid van hulpbronnen en veranderingen in de regelgeving, zodat ze op de lange termijn concurrerend en levensvatbaar blijven.

Duurzaamheid stimuleert ook innovatie door bedrijven uit te dagen nieuwe producten, diensten en bedrijfsmodellen te ontwikkelen die voldoen aan de veranderende eisen van consumenten en regelgevende instanties. Deze innovatieve voorsprong kan nieuwe markten en inkomstenstromen openen en een concurrentievoordeel opleveren. Bovendien trekken bedrijven die bekend staan om hun inspanningen op het gebied van duurzaamheid vaak toptalent aan dat graag wil werken voor verantwoordelijke en vooruitdenkende werkgevers. Deze instroom van bekwame en gemotiveerde werknemers kan innovatie en groei verder stimuleren. Deze inzichten benadrukken de voordelen op lange termijn die het invoeren van duurzame praktijken met zich meebrengt. 

Forward Thinking

Naarmate de wereldwijde aandacht voor duurzaamheid toeneemt, moeten bedrijven duurzame praktijken proactief integreren in hun kernstrategieën om voorop te blijven lopen. Het veranderende landschap van regelgeving, consumentenverwachtingen en investeringscriteria vereist dat bedrijven zich voortdurend aanpassen en innoveren. Door te anticiperen op deze veranderingen en veerkrachtige, flexibele kaders te bouwen, kunnen bedrijven met meer vertrouwen door de veranderende omgeving navigeren.

RSM is toonaangevend op het gebied van advies over duurzaamheid en strategie. We bieden regelmatig inzichten door middel van training en het delen van thought leadership op basis van gedetailleerde kennis van ontwikkelingen in de industrie en praktische toepassingen in de samenwerking met onze klanten. Als je meer wilt weten, neem dan contact op met een van onze consultants.