De golf van enthousiasme van beleggers voor op diversiteit gerichte fondsen lijkt aan kracht te verliezen. In 2024 registreerden wereldwijde diversiteitsfondsen een netto-uitstroom van $ 376 miljoen, een voortzetting van een daling die in 2023 begon met een duizelingwekkende opname van $ 1.2 miljard.  Deze trend weerspiegelt een bredere afkoeling in de richting van beleggingsvehikels met een ESG-thema, aangezien deze te maken krijgen met toenemende scepsis van beleggers vanwege zorgen over ondermaatse prestaties, beschuldigingen van greenwashing, onzekerheden in de regelgeving en verschuivende politieke ideologieën. Ooit gevierd als een cruciaal element van verantwoord beleggen, bevinden op diversiteit gerichte fondsen zich nu op een kruispunt nu beleggers hun prioriteiten herevalueren in een veranderend economisch en politiek landschap.

Dit artikel is geschreven door Mourad Seghir ([email protected]) en Iman Zalinyan ([email protected]).  Mourad en Iman maken deel uit van RSM Netherlands Business Consulting Services, met een specifieke focus op Duurzaamheid en Strategie.

De kloof tussen de VS en Europa: politieke en economische druk

De terugtrekking van diversiteitsbeleggen is vooral uitgesproken in de Verenigde Staten, waar op diversiteit gerichte fondsen in 2024 een uitstroom van $ 225,1 miljoen registreerden - meer dan het dubbele van het bedrag dat het voorgaande jaar werd opgenomen. Europese diversiteitsfondsen hebben ook te maken gehad met dalingen, met een netto-uitstroom van in totaal $ 138 miljoen. Deze trend wijst op een wereldwijde herwaardering van beleggingen in diversiteit, gelijkheid en inclusie (DE&I), hoewel de onderliggende oorzaken per regio verschillen. In de VS houdt de afname van de belangstelling van beleggers voor op DE&I gerichte fondsen verband met een ideologische verschuiving in de politiek en het bedrijfsleven. 

Het terugdraaien van federale diversiteitsprogramma's onder de regering-Trump vormde de basis voor een anti-ESG-beweging die de afgelopen jaren aan kracht heeft gewonnen. Critici beweren dat DE&I-gedreven beleggen een ideologische overschrijding is, waarbij sociale kwesties boven financieel rendement worden geplaatst. Dit perspectief heeft invloed gehad op de wetgevende inspanningen in meerdere Amerikaanse staten om openbare pensioenfondsen te verbieden ESG-overwegingen mee te nemen in hun beleggingsbeslissingen, waardoor een meer uitdagende omgeving is ontstaan voor vermogensbeheerders om op diversiteit gerichte beleggingen te rechtvaardigen. Hoewel de ideologische pushback tegen ESG in Europa minder uitgesproken is, heeft de onzekerheid over de regelgeving een belangrijkere rol gespeeld bij de terugtrekking van op diversiteit gerichte fondsen. Veranderende openbaarmakingsvereisten hebben het voor fondsbeheerders steeds complexer gemaakt om de materiële impact van diversiteitsgerelateerde beleggingen aan te tonen. Bezorgdheid over mogelijke greenwashing en inconsistente impactmeting hebben de scepsis van beleggers aangewakkerd, waardoor sommigen uit deze fondsen zijn gestapt ten gunste van meer traditionele beleggingsstrategieën.

Regel- en marktdruk: de uitdaging van ESG-verantwoordingsplicht

De afname van diversiteitsgericht beleggen valt ook samen met een toegenomen toezicht op de verantwoordingsplicht van ESG-fondsen. In zowel de VS als Europa hebben regelgevende instanties de openbaarmakingsvereisten aangescherpt en meer transparantie geëist in de rapportage van ESG-fondsen. Hoewel deze maatregelen bedoeld zijn om misleidende duurzaamheidsclaims te voorkomen, hebben ze ook bijgedragen aan de onzekerheid bij beleggers. Het risico van regelgevende maatregelen of reputatieschade door beschuldigingen van greenwashing heeft sommige vermogensbeheerders voorzichtiger gemaakt met het promoten van fondsen met een ESG-thema.  Bovendien heeft het gebrek aan gestandaardiseerde kaders voor het meten van de ESG-impact uitdagingen gecreëerd voor beleggers die de werkelijke effectiviteit van op diversiteit gerichte fondsen proberen te beoordelen. Bij gebrek aan duidelijke maatstaven om aan te tonen hoe deze fondsen een betekenisvolle verandering in het DE&I-beleid van bedrijven teweegbrengen, hebben sommige beleggers hun kapitaal verlegd naar fondsen die meer tastbare, financiële rendementen op korte termijn beloven.

Prestatieproblemen: kunnen diversiteitsfondsen concurreren?

Naast de politieke en regelgevende druk hebben zorgen over de prestaties ook geleid tot de terugtrekking van op diversiteit gericht beleggen. Net als veel ESG-fondsen hebben op diversiteit gerichte beleggingsvehikels moeite om sterke rendementen te behalen, vooral in tijden van economische onzekerheid. De neergang van technologieaandelen, waarvan er vele hebben geleid tot DE&I-inspanningen van bedrijven, heeft een negatieve invloed gehad op de prestaties van fondsen. Nu beleggers zich steeds meer richten op financiële veerkracht te midden van marktvolatiliteit, hebben velen investeringen minder prioriteit gegeven en de nadruk gelegd op sociale impact boven winstgevendheid. 

Historisch gezien hebben voorstanders van diversiteitsbeleggen gewezen op onderzoek dat suggereert dat bedrijven met diverse leiderschapsteams en inclusieve bedrijfsculturen op de lange termijn beter presteren dan hun minder diverse collega's. Hoewel deze bevindingen overtuigend blijven, komen ze niet altijd overeen met de kortetermijnrendementsverwachtingen van institutionele beleggers die onder druk staan om de prestaties van hun portefeuille te optimaliseren. Bijgevolg staan op diversiteit gerichte fondsen voor een zware strijd om het vertrouwen van beleggers aan te trekken en te behouden.

De toekomst van diversiteitsbeleggen: een tijdelijke tegenslag of een structurele verschuiving?

Ondanks de huidige neergang beweren sommige voorstanders van ESG dat op diversiteit gericht beleggen geen voorbijgaande trend is, maar een langetermijnstrategie die weer aan kracht zal winnen naarmate de marktomstandigheden stabiliseren en de regelgevingskaders volwassen worden. Ze wijzen op bewijs dat diverse bedrijven profiteren van verbeterde besluitvorming, meer significante innovatie en een grotere betrokkenheid van werknemers - factoren die op de lange termijn kunnen leiden tot sterkere financiële prestaties.

Vermogensbeheerders moeten mogelijk hun strategieën voor op diversiteit gerichte fondsen verfijnen om het vertrouwen van beleggers terug te winnen. Dit kan het volgende inhouden:

  • Verbetering van meetnormen: Het ontwikkelen van duidelijkere, gestandaardiseerde kaders om de impact van diversiteitsinvesteringen te beoordelen, wat zorgt voor meer transparantie en geloofwaardigheid.
  • Beleggingsmodellen aanpassen: Het identificeren van nieuwe kansen binnen diversiteitsbeleggen die aansluiten bij financieel rendement, zoals het richten op sectoren met een hoog groeipotentieel en robuuste DE&I-initiatieven.
  • Versterking van de afstemming op regelgeving: Nauw samenwerken met beleidsmakers om ESG-openbaarmakingsrichtlijnen op te stellen die beleggers zowel verantwoording als flexibiliteit bieden.

Forward Thinking

De terugtrekking van beleggers uit op diversiteit gerichte fondsen weerspiegelt een microkosmos van de bredere uitdagingen waarmee ESG-beleggen vandaag de dag wordt geconfronteerd. ESG-strategieën werden ooit gezien als de toekomst van verantwoord kapitalisme, maar worden nu geconfronteerd met weerstand van verschuivende politieke ideologieën, complexiteit van regelgeving en marktrealiteiten. De komende jaren zullen bepalen of diversiteitsbeleggen deze uitdagingen kan doorstaan en zijn rol als centraal element van duurzame financiering kan terugwinnen. Als op diversiteit gerichte fondsen naast concurrerende financiële rendementen ook sociale impact kunnen laten zien, kunnen ze opnieuw opduiken als een levensvatbare beleggingsoptie. Op korte termijn wijzen trends er echter op dat financiële prestaties, in plaats van maatschappelijke verantwoordelijkheid, de dominante factor zullen blijven bij investeringsbeslissingen.

RSM is een thought leader op het gebied van duurzaamheidsadvies. We bieden frequente inzichten door middel van training en het delen van thought leadership op basis van een gedetailleerde kennis van ontwikkelingen in de branche en praktische toepassingen in de samenwerking met onze klanten. Wilt u meer weten, neem dan contact op met een van onze consultants.