Lange tijd werden bedrijven vooral gedreven door winst en verplaatsten ze hun productie naar verre, lagelonenlanden. Naarmate de wereldwijde dynamiek evolueert, beginnen bedrijven hun supply chains echter te heroverwegen. In plaats van te vertrouwen op het traditionele model van offshoring, dwingen toenemende handelsrisico's, verstoringen van de supply chain en duurzaamheidsdruk bedrijven om hun productie en inkoop te verplaatsen. Veel bedrijven onderzoeken reshoring en nearshoring als strategische alternatieven, waarbij ze hun activiteiten dichter bij huis of naar stabielere, nabijgelegen regio's verplaatsen. Deze beslissingen helpen bedrijven niet alleen om risico's te beperken, maar bieden hen ook kansen om de veerkracht van hun supply chains te vergroten en hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren. Daarom moeten reshoring en nearshoring niet alleen worden gezien als operationele verschuivingen, maar als strategische beslissingen die essentieel kunnen zijn voor het beschermen van hun supply chains in een steeds onvoorspelbaarder wordende mondiale omgeving.

Dit artikel is geschreven door Tim Verspeek ([email protected]) en Jaouad Bantal ([email protected]). Tim en Jaouad maken deel uit van RSM Netherlands Business Consulting Services met een specifieke focus op Duurzaamheid en Strategie. 

Heroverweging van de structuur van de supply chain

Veranderend handelslandschap

Wereldwijde supply chains zijn inherent complex en bestaan uit verschillende belanghebbenden en processen waardoor ze bijzonder gevoelig zijn voor verstoringen. Zelfs kleine ontwikkelingen in het internationale handelslandschap kunnen aanzienlijke gevolgen hebben voor supply chains. Geopolitieke spanningen en handelsoorlogen brengen risico's met zich mee zoals handelssancties, exportcontroles en invoertarieven, die naleving van evoluerende regelgeving vereisen. Zo heeft het aanhoudende conflict tussen Rusland en Oekraïne de import en export met Rusland aanzienlijk beperkt. Tegelijkertijd heeft de handelsoorlog tussen de VS en China de kosten verhoogd en de handelsdynamiek voor bepaalde goederen, waaronder producten voor tweeërlei gebruik, bemoeilijkt.

Duurzame supply chain

Van bedrijven wordt steeds meer verwacht dat ze hun duurzaamheidspraktijken verbeteren, een trend die aanzienlijke gevolgen heeft voor de wereldwijde supply chains. Overheden voeren strengere regelgeving in om duurzame initiatieven te bevorderen, wat de naleving bemoeilijkt voor bedrijven die in meerdere rechtsgebieden actief zijn. De Green Deal van de EU verplicht bedrijven bijvoorbeeld om hun emissies te verminderen en het gebruik van hulpbronnen tot een minimum te beperken, terwijl de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) bedrijven verplicht om due diligence uit te voeren op hun mensenrechten- en milieueffecten in hun hele waardeketen. 

Naast de uitdagingen op het gebied van regelgeving die gepaard gaan met een groter duurzaamheidsbewustzijn, hebben de fysieke risico's van klimaatverandering ook gevolgen voor de supply chains van bedrijven in verschillende sectoren. De toenemende frequentie en ernst van extreme weersomstandigheden zoals orkanen en overstromingen vormen aanzienlijke risico's voor de stabiliteit van de supply chain. De verschuiving in klimaatpatronen kan de landbouwproductie verstoren, de beschikbaarheid van hulpbronnen veranderen en transportroutes beïnvloeden, wat uiteindelijk leidt tot hogere kosten en onderbrekingen in de supply chain. 

Door de impact van klimaatverandering zijn consumenten zich meer bewust van de duurzaamheidskwesties, waardoor bedrijven steeds meer worden gevraagd transparant te zijn over hun inkooppraktijken, productiemethoden en milieu-impact. Dit zorgt ervoor dat consumenten steeds meer de voorkeur geven aan bedrijven die zich oprecht inzetten voor duurzaamheid, waardoor ze gedetailleerde informatie over hun supply chains verstrekken. Hoewel deze duurzaamheidsinitiatieven als extra kosten kunnen worden gezien, kunnen de langetermijnkosten van het handhaven van niet-duurzame praktijken veel hoger zijn. Inefficiënt gebruik van hulpbronnen, afvalproductie en wettelijke boetes kunnen de winstmarges aanzienlijk verminderen. Bovendien lopen bedrijven die zich niet aanpassen aan duurzame praktijken het risico marktaandeel te verliezen aan meer wendbare concurrenten die milieuvriendelijke strategieën omarmen.

Reshoring en Nearshoring: een oplossing?

Om door de onzekerheden van het veranderende handelslandschap te navigeren, kunnen bedrijven hun supply chain-strategieën opnieuw afstemmen door zich te concentreren op reshoring of nearshoring. Deze strategieën kunnen risico's beperken en tegelijkertijd de veerkracht van de supply chain vergroten. Door hun activiteiten dichter bij huis te brengen, kunnen bedrijven hun blootstelling aan volatiele internationale markten aanzienlijk verminderen, waardoor een stabielere bedrijfsomgeving ontstaat. Kortere, regionaal gerichte supply chains bieden meer flexibiliteit, snellere responstijden en minder risico's in verband met wereldwijde verstoringen, zoals pandemieën of transportvertragingen. Dit maakt ze een aantrekkelijke oplossing voor bedrijven die niet alleen op zoek zijn naar stabiliteit, maar ook naar een concurrentievoordeel in een steeds onvoorspelbaarder wordende wereldhandelsomgeving.

Naast het aanpakken van handelsverstoringen kunnen reshoring en nearshoring ook aanzienlijke voordelen bieden op het gebied van duurzaamheid. Een van de meest opvallende voordelen is de inherente vermindering van de ecologische voetafdruk, die wordt bereikt door de afstanden die goederen moeten afleggen te minimaliseren. Door productiefaciliteiten dichter bij eindmarkten te plaatsen, kunnen bedrijven de uitstoot van broeikasgassen verlagen, wat resulteert in een duurzamere en efficiëntere bedrijfsvoering.

Bovendien vereenvoudigen kortere supply chains de logistiek, verminderen ze de complexiteit en helpen bedrijven gemakkelijker te voldoen aan regelgeving zoals de CSDDD. Met minder tussenpersonen krijgen bedrijven meer inzicht in hun inkooppraktijken en arbeidsomstandigheden, waardoor een effectievere risicobeoordeling mogelijk is.

Bovendien stelt het produceren van goederen dichter bij de consumentenmarkten bedrijven in staat om beter in te spelen op de groeiende vraag naar duurzame producten. Met activiteiten in de buurt kunnen bedrijven afval tijdens transport verminderen, de logistiek stroomlijnen en het energieverbruik minimaliseren, waardoor duurzaamheidsdoelstellingen verder worden ondersteund. Naast deze voordelen dragen reshoring en nearshoring ook bij aan de ontwikkeling van meer circulaire supply chains. Wanneer de productie in eigen land of regionaal wordt verplaatst, wordt het hergebruik, de recycling of de herfabricage van materialen gemakkelijker en efficiënter. Dit vermindert de impact op het milieu en vermindert de afhankelijkheid van steeds schaarser wordende en duurdere grondstoffen, wat een strategisch voordeel op lange termijn biedt in een wereld met beperkte hulpbronnen.

Hoewel reshoring en nearshoring duidelijke voordelen bieden op het gebied van het beperken van verstoringen in de supply chain en het verbeteren van duurzaamheid, moeten bedrijven ook een aantal belangrijke overwegingen afwegen voordat ze deze strategische verschuiving maken. Ten eerste kunnen de kosten die gepaard gaan met het verplaatsen van operaties dichter bij huis aanzienlijk zijn. Bedrijven moeten beoordelen of de financiële investering die nodig is voor het verplaatsen van productiefaciliteiten en het aanpassen van de logistieke infrastructuur op de lange termijn haalbaar is. Fiscale implicaties spelen ook een cruciale rol, aangezien bedrijven rekening moeten houden met de lokale belastingregels, stimulansen en mogelijke heffingen die de winstgevendheid kunnen beïnvloeden.

Naast de financiële aspecten moeten bedrijven evalueren of de benodigde materialen en middelen op betrouwbare wijze kunnen worden verkregen op nearshore-locaties. Zijn de relevante grondstoffen lokaal beschikbaar, of zullen bedrijven voor bepaalde componenten nog steeds een beroep moeten doen op internationale leveranciers? Deze vraag strekt zich ook uit tot het menselijk kapitaal. De beschikbaarheid van geschoolde arbeidskrachten is van cruciaal belang voor het behoud van operationele efficiëntie, maar bedrijven moeten onderzoeken of lokale arbeidsmarkten in hun behoeften kunnen voorzien. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de kosten van menselijk kapitaal. Hoewel nearshoring bepaalde operationele kosten kan verlagen, kunnen de arbeidskosten in sommige regio's aanzienlijk hoger zijn dan die in traditionele offshoringbestemmingen.

Het is belangrijk op te merken dat veel bedrijven hun supply chains oorspronkelijk naar het buitenland hebben verplaatst om te optimaliseren voor kostenefficiëntie, met name door te profiteren van lagere arbeidskosten in regio's als Azië. Naarmate bedrijven hun supply chain-strategieën heroverwegen, moeten ze beoordelen of nearshoring hetzelfde niveau van kostenefficiëntie kan bereiken of dat de voordelen op het gebied van flexibiliteit, duurzaamheid en veerkracht opwegen tegen de mogelijke stijging van de operationele kosten, zodat ze de meest efficiënte weg vooruit vinden.

Om een aantal van de uitdagingen in verband met reshoring en nearshoring aan te pakken, kunnen technologische oplossingen nuttig zijn, waardoor hun algehele efficiëntie wordt verbeterd. Door gebruik te maken van geavanceerde technologieën kunnen bedrijven hun operationele processen verbeteren en de complexiteit van het verplaatsen van de productie en inkoop dichter bij huis of belangrijke markten beter beheren.

Technologieën zoals Kunstmatige Intelligentie (KI) en Digital Supply Chain Twins stellen bedrijven in staat om hun reshored of nearshored supply chains te optimaliseren door middel van betere vraagvoorspelling, realtime monitoring van leveranciers en efficiënt voorraadbeheer. Robotics Process Automation (RPA) automatiseert kritieke processen, waardoor handmatige taken zoals orderverwerking worden verminderd, terwijl voorspellende analyses de risicobeoordeling van leveranciers verbeteren en logistieke operaties stroomlijnen. Deze tools verbeteren de operationele wendbaarheid, waardoor bedrijven kunnen reageren op marktfluctuaties, terwijl ze minder afhankelijk zijn van verre leveranciers. Bovendien zorgen KI-gestuurde duurzaamheidsoplossingen voor naleving van milieunormen door de koolstofemissies te monitoren en milieuvriendelijke praktijken te verbeteren, waarbij reshoring wordt afgestemd op regelgevingskaders.

Vooruitstrevend

Nu bedrijven te maken hebben met de complexiteit van een veranderende handelsdynamiek en toenemende eisen op het gebied van duurzaamheid, zijn reshoring en nearshoring naar voren gekomen als cruciale strategieën. Deze benaderingen vergroten niet alleen de veerkracht van de supply chain, maar sluiten ook aan bij de groeiende nadruk op duurzame praktijken. Bedrijven moeten zich echter bewust zijn van de bijbehorende uitdagingen, waaronder mogelijke kostenstijgingen en de beschikbaarheid van middelen.

Om effectief door deze veranderingen te navigeren, moeten bedrijven de potentiële voor- en nadelen van het verplaatsen van activiteiten evalueren om ervoor te zorgen dat strategische beslissingen in overeenstemming zijn met hun algemene doelstellingen. Door deze factoren proactief aan te pakken, kunnen bedrijven zich positioneren voor succes in een snel evoluerend wereldwijd landschap.

RSM is een thought leader op het gebied van Sustainability en Strategy consulting. We bieden frequente inzichten door middel van training en het delen van thought leadership op basis van een gedetailleerde kennis van ontwikkelingen in de sector en praktische toepassingen in het werken met onze klanten. Wilt u meer weten, neem dan contact op met een van onze adviseurs.