In de race naar duurzaamheid is carbon accounting, een essentiële praktijk geworden voor organisaties die hun milieu-impact willen begrijpen en beheren. Dit proces, vaak aangeduid als broeikasgasboekhouding, CO2-accounting, carbon audit of carbon inventarisatie, omvat het berekenen, meten en rapporteren van broeikasgasemissies. Het doel is om een duidelijk, controleerbaar beeld te geven van de CO2-voetafdruk van een organisatie, wat cruciaal is voor transparante milieu-, sociale en bestuurlijke (ESG) rapportage en voor het sturen van geïnformeerde besluitvorming.

Dit artikel is geschreven door Shashi Ravikumar ([email protected]), die deel uitmaakt van RSM Netherlands Business Consulting Services met een specifieke focus op decarbonisatie en net-nul.

Wat is carbon accounting?

Carbon accounting kwantificeert de hoeveelheid broeikasgassen die direct en indirect worden uitgestoten door een organisatie, individu, product of evenement gedurende een bepaalde periode, meestal een jaar. Deze gegevens onthullen niet alleen de totale uitstoot, maar ook de bronnen binnen activiteiten die hiervoor verantwoordelijk zijn. Door in kaart te brengen waar de uitstoot plaatsvindt, kunnen organisaties hun milieu-impact effectief bijhouden, beheren en uiteindelijk verminderen. 

Nu de wereldgemeenschap zich richt op het bereiken van netto nul emissies, is deze praktijk van vitaal belang voor zowel grote bedrijven als kleinere entiteiten. Rapportage over de impact op het klimaat was al gebruikelijk bij grotere bedrijven, maar wordt nu steeds meer algemeen toegepast in alle sectoren.

Wat meten organisaties?

Om hun impact op het milieu effectief te meten, moeten organisaties drie categorieën emissies bijhouden, zoals gedefinieerd door het Greenhouse Gas Protocol (GHGP):

Bron: GHG-protocol

Scope 1: Directe emissies van bronnen die eigendom zijn van of beheerd worden door de organisatie, zoals emissies van bedrijfsvoertuigen of verwarming op locatie.
Scope 2: Indirecte emissies van de energie die een organisatie inkoopt en verbruikt, zoals de emissies die ontstaan bij het opwekken van de elektriciteit die in hun kantoren wordt gebruikt.
Scope 3: Andere indirecte emissies die worden gegenereerd in de waardeketen, waaronder activiteiten van leveranciers en woon-werkverkeer van werknemers. Scope 3 is vaak het moeilijkst te meten en te beperken vanwege de complexiteit en het scala aan betrokken activiteiten. 

Terwijl het rapporteren van Scope 1 en 2 emissies vaak verplicht is onder verschillende regelgevingen, blijft Scope 3 meestal vrijwillig. Het aanpakken van Scope 3 is echter cruciaal voor organisaties die een alomvattend klimaatbeheer nastreven. Bedrijven als PepsiCo hebben bijvoorbeeld erkend dat Scope 3-emissies een aanzienlijk deel van hun totale emissies uitmaken - 78% in het geval van PepsiCo, zoals gerapporteerd in 2020.

Waarom is CO2-boekhouding belangrijk?

Een nauwkeurige CO2-boekhouding is essentieel voor organisaties om hun ecologische voetafdruk te beoordelen, maar het is ook om verschillende andere redenen belangrijk:

1.    Voldoen aan regelgeving: De Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) in de Europese Unie is een belangrijk voorbeeld van hoe regelgevende kaders zich ontwikkelen om gedetailleerde rapportage van broeikasgasemissies te vereisen. De CSRD schrijft voor dat grote bedrijven, en uiteindelijk zelfs kleinere bedrijven, hun milieu-impact, inclusief de uitstoot van broeikasgassen, in een gestandaardiseerd formaat bekend moeten maken. Dit initiatief is bedoeld om de transparantie en verantwoordingsplicht in de hele EU-markt te verbeteren. 

Terwijl de CSRD de lat voor rapportage hoog legt, hebben andere landen ook strenge regels, zoals het Greenhouse Gas Reporting Program (GHGRP) in de VS en het SECR-schema (Streamlined Energy and Carbon Reporting) in het Verenigd Koninkrijk. Deze kaders dwingen bedrijven om hun duurzaamheidspraktijken te verbeteren en accurate emissiegegevens bekend te maken.

2.    Vrijwillige rapportagekaders: Naast verplichte rapportagekaders kiezen veel organisaties ervoor om hun broeikasgasemissies te rapporteren via vrijwillige openbaarmakingsnormen zoals de International Financial Reporting Standards (IFRS), Sustainability Accounting Standards Board (SASB) en Global Reporting Initiative (GRI).

Deze raamwerken bieden bedrijven richtlijnen om hun Co2-uitstoot te meten en openbaar te maken, zodat ze hun klimaatimpact transparanter kunnen communiceren naar belanghebbenden. Door carbon accounting in deze raamwerken te integreren, kunnen bedrijven hun duurzaamheidsinspanningen afstemmen op wereldwijde best practices, het vertrouwen van investeerders vergroten en leiderschap tonen op het gebied van klimaatverantwoordelijkheid, zelfs in regio's waar formele regelgeving geen gedetailleerde informatieverschaffing vereist.

3.    Duurzaamheidsdoelen: Veel organisaties hebben zich, gedreven door interne doelen of externe druk, gecommitteerd aan het bereiken van netto nul emissies. Carbon accounting helpt hen om de voortgang bij te houden en strategieën voor emissiereductie te implementeren.

4.    Geïnformeerde besluitvorming: Dankzij gegevens uit de carbon accounting kunnen organisaties betere keuzes maken met betrekking tot decarbonisatie, de aankoop van koolstofkredieten en het identificeren van mogelijkheden voor emissiereductie.

5.    Vertrouwen van belanghebbenden: Transparante Co2 rapportage vergroot de geloofwaardigheid bij investeerders, klanten en werknemers die steeds meer verwachten dat bedrijven klimaatmaatregelen serieus nemen. 

Gemeenschappelijke uitdagingen bij carbon accounting?

Ondanks het groeiende belang van carbon accounting, worden organisaties geconfronteerd met verschillende uitdagingen om dit effectief te implementeren. Deze uitdagingen zijn onder andere:

1.    Kwaliteit en nauwkeurigheid van gegevens: Het verzamelen van betrouwbare gegevens kan moeilijk zijn, vooral voor Scope 3-emissies, die afhankelijk zijn van externe partners en complexe toeleveringsketens.

2.    Complexiteit van regelgeving: Verschillende geografische gebieden hebben verschillende normen en voorschriften, waardoor het voor multinationale organisaties moeilijk is om de rapportage te stroomlijnen.

3.    Dubbeltelling: Sommige emissies kunnen meerdere keren worden geteld in verschillende scopes, wat leidt tot inconsistente rapporten.

4.    Gebrek aan standaardisatie: Omdat er verschillende methoden en kaders beschikbaar zijn, kan het een uitdaging zijn om gegevens tussen bedrijven of zelfs verschillende eenheden binnen een bedrijf te vergelijken.

Hoe technologie het proces stroomlijnt?

Gelukkig vereenvoudigen geavanceerde tools en platforms zoals Climate Management and Accounting Platforms (CMAP's) het koolstofboekhoudproces. CMAP's automatiseren het verzamelen van gegevens, waardoor het sneller en nauwkeuriger gaat. Ze maken ook gebruik van erkende richtlijnen zoals de GHGP om organisaties te helpen hun uitstoot in real-time te beoordelen, de voortgang van de reductie te bewaken en de bevindingen te rapporteren aan belanghebbenden. Deze platforms maken een einde aan de afhankelijkheid van handmatige spreadsheets en verouderde gegevens en bieden organisaties een transparantere, schaalbare manier om hun CO2-voetafdruk bij te houden.

Vooruitdenken: Waarom zouden bedrijven moeten investeren in CO2-boekhouding?

Voor elke organisatie die zich wil aanpassen aan moderne duurzaamheidspraktijken is CO2-registratie niet langer optioneel. Het biedt talloze voordelen, van het helpen voldoen aan wettelijke eisen tot het identificeren van gebieden waar kostenbesparende maatregelen kunnen worden geïmplementeerd. Bovendien zullen bedrijven die het voortouw nemen in het verminderen van hun CO2-voetafdruk zich in een betere positie bevinden om toekomstige regelgeving het hoofd te bieden, duurzaamheidsbewuste investeerders aan te trekken en sterkere relaties met klanten op te bouwen.

Samengevat stelt carbon accounting organisaties in staat om:

  • Hun impact op het milieu verminderen
  • Doelen voor emissiereductie vaststellen en bijhouden
  • Operationele efficiëntie verbeteren en kosten besparen
  • Transparantie en vertrouwen opbouwen met belanghebbenden
  • Bijdragen aan wereldwijd klimaatonderzoek en -beleid

Investeren in CO2-boekhouding bereidt bedrijven nu voor op een duurzame toekomst, omdat steeds meer belanghebbenden verantwoording en milieuactie eisen.

RSM is toonaangevend op het gebied van duurzaamheidsadvies. We bieden regelmatig inzichten door middel van training en het delen van thought leadership op basis van gedetailleerde kennis van ontwikkelingen in de industrie en praktische toepassingen in de samenwerking met onze klanten. Als je meer wilt weten, neem dan contact op met een van onze consultants.