HENK ZEILSTRA IS ALS HR-DIRECTEUR VERANTWOORDELIJK VOOR HET VITALITEITSBELEID BIJ RSM EN VOOR EVENTUELE ONDERSTEUNING VOOR MEDEWERKERS OM MENTAAL EN FYSIEK GEZOND TE BLIJVEN. HIJ WEET HET MAAR AL TE GOED: FIT BLIJVEN GAAT NIET VANZELF.

Je hebt mensen die van nature veel aan sport en beweging doen en mensen die je daartoe moet aanzetten. Zelf behoort Zeilstra tot die laatste categorie. “Omdat ik weet dat het goed voor me is, beweeg ik wanneer het kan. Twee à drie keer per week een uurtje wandelen, wat in de tuin werken, eens in de week Fit20- fitness en sinds vorig jaar doe ik aan roeien. Een kleine mix van beweging is al goed. Dat is ook de rode draad van elk vitaliteitsbeleid: het maakt niet uit hóe, maar zorg dat je íets doet.” 

WERKGEVERSPERSPECTIEF 

Zeilstra benadrukt: “Vitaliteit is voor een werkgever van het allergrootste belang. Om te beginnen wil je niet dat mensen ziek worden door hun werk of door werkgerelateerde zaken. Daarbij kampen we al jarenlang met een medewerkerstekort. Valt er iemand uit dan komt de druk om diegene te vervangen of om werk over te nemen bij de collega’s te liggen die niet ziek zijn, waardoor zij het nóg drukker krijgen dan ze het al hadden. Een zeer onwenselijke situatie. En last but not least bestaat er ook puur bedrijfsmatig een directe relatie tussen laag ziekteverzuim en goede resultaten. Minder ziekte-tijd betekent meer declarabele uren en dus hogere winst en omzet. We zijn geen fabriek met machines, nee, bij ons draait het om echte mensen, die thuis, op kantoor of bij de klant actief zijn. In feite produceren we uren. En om deze mensen zo fit en vitaal mogelijk te houden, hebben we een aantal initiatieven uitgerold.” 

VITALITEITSBUDGET 

Zo biedt RSM al haar medewerkers een vitaliteitsbudget aan, dat vrij te besteden is aan bijvoorbeeld een favoriete sport. “Sommigen betalen er hun sportschoolabonnement van, anderen de contributie voor tennis, voetbal of hockey, en weer anderen spenderen het aan dingen die de geestelijke conditie versterken, zoals yoga, massage of meditatie. Ook wordt het gebruikt voor muzieklessen, omdat zelf muziek maken erg rustgevend schijnt te zijn. We zijn niet heel streng in het toekennen van aanvragen voor het budget, zolang er maar een duidelijke relatie is met vitaliteit en gezondheid. De een spaart, de ander laat het maandelijks uitkeren; al met al maakt een behoorlijk aantal collega’s gebruik van de regeling.” 

SIGNALEN OPVANGEN 

Een budget is één ding, daarnaast is het zaak om op tijd te signaleren of iemand ‘kopje onder’ dreigt te gaan, aldus de HR-directeur. “Dat betekent dat we goed opletten wanneer mensen regelmatig meer uren maken dan afgesproken is. Heb je het té druk, dan is dat slecht voor jouw welzijn, maar het beïnvloedt ook je werk negatief. Je denkt vaak onvoldoende na, handelt gehaast of raffelt dingen af. Natuurlijk trekken we niet al na een paar uurtjes overwerk aan de bel, maar loopt het structureel flink op. dan gaan we rond de tafel. Wat is er aan de hand? Hoe kunnen we helpen? Hoe kunnen we het werk anders of eerlijker verdelen? Wel aardig vond ik dat veel van onze bevindingen en beleidskeuzes werden herkend door de Inspectie voor sociale zaken en werkgelegenheid (Arbeidsinspectie), toen zij een jaar of drie geleden de werkdruk in de accountancy-sector onder de loep namen.” 

INDIVIDUELE COACHING 

Mocht het, ondanks het preventief inzetten van het vitaliteitsbudget of het curatief ingrijpen bij te hoge werkdruk, nog altijd niet lekker lopen, dan is er de mogelijkheid voor een coachingstraject. Zeilstra: “Gebeurt er bijvoorbeeld iets heftigs in je privé-omgeving, dan kan dat in de combinatie met werk het gevoel geven dat je ‘verzuipt’. In zulke gevallen bieden we coaching aan via Gingermood, met een snelle intake zonder wachttijd en een psycholoog die je zelf kiest uit meerdere opties. In principe gaat het om vijf gesprekken, waarin je kunt onderzoeken wat er aan de hand is en welke zaken je moet aanpakken zodat het weer beter met je gaat.” Heeft iemand na vijf sessies nog steeds serieuze klachten? Dan is het verstandig om naar het reguliere circuit over te stappen. 

UITDAGINGEN 

“Uiteindelijk loopt iedereen op enig moment in het leven wel ergens tegenaan”, vervolgt hij. “Afhankelijk van de levensfase waarin je zit. Zo kampt met name de jongere generatie met fear of missing out (fomo). Maar wil je alle verjaardagen, hobby’s en fatsoenlijk werken in één week inpassen, dan krijg je onherroepelijk te maken met keuzestress. En kies je verkeerd, dan loopt het fout. Andere medewerkers hebben een grote neiging tot perfectie, horen voortdurend dat het-kan-nogbeter-stemmetje in hun hoofd, dat zonder hulp niet zomaar zal zwijgen. En dan is er nog de fase waarin het thuis en op carrièregebied even heel druk wordt, bijvoorbeeld wanneer je, met een relatie en jonge kinderen, aan de accountantsopleiding begint. Terwijl het werk gewoon doorgaat. Niet zo gek dat het dan moeilijk is om tijd voor jezelf te vinden en over je lichamelijke en geestelijke fitheid te blijven waken.” Hij waarschuwt: burn-outs zijn al lang niet meer alleen iets van de 40+’er. “Sinds we vorig jaar de ad-hoc-coaching hebben ingericht, is er aanzienlijk meer gebruik van gemaakt dan we vooraf hadden bedacht. Het voorziet duidelijk in een behoefte.” 

ROL VAN DE LEIDINGGEVENDE 

Heb je het over vitaliteit op de werkvloer, dan is ook de rol van de leidinggevende van belang. “Een leidinggevende creëert de randvoorwaarden”, legt hij uit, “zodat de werknemer het werk op een goede manier kan uitvoeren. Dat hebben we nu ook een plaats gegeven binnen ons leiderschapsprogramma, waarbij naast vitaliteit ook diversiteit nadrukkelijk aandacht krijgt. Als leidinggevende heb je immers de taak ervoor te zorgen dat je team goed presteert en gezond blijft. Dat begint ermee dat je je daarvan bewust bent en dat je problemen niet puur als de verantwoordelijkheid van de werknemer beschouwt. Daarnaast is het van belang dat je signalen herkent, zowel bij jouw teamleden als bij jezelf. Het gaat dus áltijd over jou: als leidinggevende of als persoon. Ga daarom bij jezelf na hoe jij, gegeven jouw leiderschapsstijl, je mensen in de dagelijkse praktijk helpt om vitaal te blijven.” 

JE PRIVÉLEVEN MANAGEN 

In een tijd waarin het werktempo hoog blijft en de behoefte aan nieuwe collega’s almaar toeneemt, is het van essentieel belang om goed op jezelf te passen. “Zorg dat je zowel zakelijk als privé goed functioneert. Leer keuzes maken, met verwachtingen omgaan en pak aan wat je in de weg zit. Veel mensen denken wel te kunnen dealen met ingrijpende levensgebeurtenissen zoals echtscheiding of het overlijden van een dierbare, maar krijgen daar achteraf toch last van. Dan komt het onverwachts terug. Check daarom regelmatig hoe het écht met je gaat en neem genoeg rust daarvoor. Een persoonlijke tip: probeer je privéleven niet te managen alsof het werk is. Dan wilde ik in het weekend drie verschillende vrienden bezoeken, alleen omdat ze ‘zo handig’ bij elkaar op de route woonden. Nu bezoek ik er één en maak daarna een fijne wandeling. Zo ziet mijn zondag er ineens heel anders uit.” 

HET ONBEWUSTE BEWUST MAKEN 

Wie zijn eigen patronen (her)kent, kan daar z’n voordeel mee doen. “Je wordt ruwweg gevormd in de periode van je achtste tot je twaalfde; van daaruit ontwikkelen zich allerlei onwillekeurige mechanismen. In de psychologie zie je wel dat kinderen die weinig aandacht van hun ouders krijgen, dat compenseren door te rebelleren of door altijd de beste te willen zijn. Om toch maar gezien te worden. Kort door de bocht natuurlijk, maar zoiets kan verklaren waarom je in je huidige job dubbelhard werkt of continu wilt presteren, terwijl dat een heel vermoeiende manier is om in de wereld te staan. Neem daarom de tijd om na te denken over je onbewuste gedrag en kijk hoe je dat bewust kunt maken. Want dan kun je gaan sturen.” Die boodschap wordt onder meer uitgedragen in de interne communicatie van RSM. Zeilstra legt uit dat op basis van het (anonieme) periodiek medisch onderzoek er een duidelijke top 3 zichtbaar werd van factoren die voor veel collega’s een uitdaging vormen. 1: goed slapen, 2: gezond eten en 3: alcoholgebruik. Met direct op 4: voldoende bewegen. “Hierop passen we onze berichtgeving aan, bijvoorbeeld door extra aandacht te vragen voor de Week van de Slaap.” 

ONDERZOEK 

Maar hoe krijg je mensen nou daadwerkelijk in beweging? Om dat te (helpen) ontdekken wordt er op dit moment meegewerkt aan een promotieonderzoek naar vitaliteit vanuit het RIVM. Bij drie RSM-vestigingen voert een speciale werkgroep specifieke acties uit om gezond(er) leven en fysieke activiteit onder medewerkers te stimuleren. Bij drie andere vestigingen gebeurt niets extra’s, dat is de controlegroep. De medewerkers van de zes vestigingen vullen vragenlijsten in, ondergaan diverse lichamelijke metingen (hartslag, bloeddruk, algehele conditie) en rond de zomer zal blijken of de experimentele groep daadwerkelijk op een betere beleving van gezondheid uitkomt, inclusief betere biologische waarden, dan de controlegroep. Zeilstra: “Dat we aan een dergelijk onderzoek meedoen, geeft wel aan hoe serieus we het nemen.” 

SPONSOR- EN PARTNERSHIPS 

Dat wordt ook zichtbaar in de vele sponsoring van RSM van sportieve evenementen, waaronder het spraakmakende partnership met NOC*NSF. “Topsport gaat behalve over presteren, ook over gezond leven. Je kunt tenslotte alleen zo hard werken als je geestelijk en lichamelijk topfit bent, en dat sluit prima aan bij wat wij willen uitdragen. Ook zijn we naamgever van de RSM-Wealer Ronde Maastricht, een jaarlijks wielerspektakel en de RSM City Run van de ASML Marathon in Eindhoven, en doen we mee aan events als de Hollandse 100, waarbij wordt geschaatst en gefietst voor het goede doel. Omdat we zoveel mogelijk proberen te wonen en werken in de regio van onze vestigingsplaats, ondersteunen we ook graag lokale initiatieven; van hoofdklasse hockey tot de kleinere tennis- of voetbalclub in de wijk. Dus ook op die manier dragen we bij aan sportiviteit.” 

KERNWAARDEN 

Zeilstra beseft maar al te goed dat thema’s als vitaliteit en diversiteit de komende jaren nog veel belangrijker worden. “De werkdruk neemt toe, meer productie met minder mensen en de krapte op de arbeidsmarkt gaat niet meer weg. En ja, er zijn wat trends in technologie waar te nemen, die van invloed zijn of kunnen zijn op onze werkzaamheden. Maar voorlopig blijft de behoefte aan arbeidskracht in onze sector alleen maar stijgen. En de vraag is: hoelang kunnen we dit tempo als maatschappij nog blijven opvoeren? Van steeds meer werk met minder slagkracht, zonder oplossingen vanuit de techniek?” “Juist daarom is het cruciaal om mensen om je heen te hebben, die jou op tijd die spiegel voorhouden. Wees daarom geïnteresseerd in elkaar, help elkaar, ook als collega’s onderling. Informeer eens of iemand nog voetbalt. Of waarom is diegene gestopt? Die betrokkenheid past prachtig in onze bedrijfscultuur, niet voor niets is het een van de kernwaarden van RSM.”

 

auteur  VANESSA VAN ZALM

fotograaf  SANDER NIEUWENHUYS

Dit artikel verscheen in de meest recente editie van het RSMagazine, een magazine dat twee keer per jaar in heel Nederland wordt verspreid onder cliënten, relaties en andere geïnteresseerden. Ontvangt u het magazine nog niet, maar wel geïnteresseerd? Neem dan contact op met Angelique Timmer-Weisscher via [email protected]. Dan krijgt u het magazine voortaan ook kosteloos toegezonden!