De afgelopen jaren hebben we in de markt een trend waargenomen waarbij het steeds gepaster wordt om winstsplitsingsmethoden toe te passen. Deze verschuiving wordt grotendeels veroorzaakt door de toenemende complexiteit van waarde creatie binnen multinationale ondernemingen (MNO's) en de toegenomen vraag van belastingautoriteiten naar transparantie en nauwkeurigheid. Bovendien is een van de belangrijkste uitgangspunten van de initiatieven voor Base Erosion and Profit Shifting (BEPS) het belasten van waarde creatie, wat MNO's ertoe heeft aangezet om zorgvuldiger te kijken naar waarde creatie en de bijdragen daaraan van groepsentiteiten. 

Dit artikel is geschreven door Michael Kratz ([email protected]), Hendrik Bastiaans ([email protected]) en Rafaël van der Wal ([email protected]). Michael, Hendrik en Rafaël maken deel uit van RSM Netherlands International Tax Services met een focus op Transfer Pricing.

Winstsplitsingsmethoden worden vaak gekozen als het meest geschikte verrekenprijsmodel in twee belangrijke situaties: ten eerste wanneer meerdere entiteiten een aanzienlijke bijdrage leveren aan de waarde creatie binnen een MNO, en ten tweede wanneer verschillende entiteiten unieke en waardevolle bijdragen leveren die niet betrouwbaar kunnen worden gewaardeerd met behulp van traditionele transactiemethoden. 

In deze gevallen wordt het identificeren van waarde drijvers cruciaal, omdat ze een sleutelrol spelen bij het bepalen hoe de winst wordt verdeeld over de verschillende entiteiten. We zien echter dat bedrijven vaak moeite hebben om waarde drijvers correct te identificeren. Bovendien is het identificeren van waarde stuwers inherent subjectief. Het versterken van de selectie van waarde drijvers door het gebruik van een waarde drijverboom en het introduceren van een objectief element, kan helpen bij het verbeteren van de zakelijke winstverdeling en de robuustheid van verrekenprijsbeleid gebaseerd op de winstsplitsingsmethode.

De waarde stuurboom gebruiken

Een praktisch hulpmiddel om te helpen bij het identificeren van en focussen op deze drijfveren is de "Value Driver Tree". Dit hulpmiddel biedt een nauwkeurig visueel kader dat de bijdragen aan waarde drijvers door meerdere entiteiten uitsplitst en laat zien hoe deze elementen met elkaar verbonden zijn. Door de relaties tussen verschillende bedrijfsprocessen in kaart te brengen, kunnen bedrijven duidelijk identificeren hoe elke entiteit die bijdraagt aan waarde creatie een rol speelt en zo de belangrijkste gebieden aanwijzen waarop ze hun inspanningen moeten richten om de prestaties en winstgevendheid te maximaliseren. 

Een waarde stuurboom maken

Afbeelding 1: Voorbeeld van een typische waarde drijverstructuur

Bij het maken van een value driver tree is het belangrijk om te beginnen met het categoriseren van de belangrijkste elementen die bijdragen aan de algehele winstgevendheid en marktwaarde. Begin met het identificeren van de belangrijkste waarde factoren zoals inkomsten, verkoopkosten en efficiëntie van activa en bedrijfsmiddelen. Elk van deze belangrijkste drijfveren moet vervolgens worden opgesplitst in kleinere, bruikbare componenten die een directe invloed hebben op deze gebieden, zoals volume, prijs, overhead en kosten van verkochte goederen. De bovenstaande figuur geeft een voorbeeld van een typische value driver tree.

Waardedrivers koppelen aan organisatorische functies

De volgende stap bestaat uit het koppelen van elke subdriver aan de specifieke functies en afdelingen binnen de organisatie die bijdragen aan deze waarde creërende factoren. Prijsstelling en klantenservice kunnen bijvoorbeeld de inkomsten bepalen, terwijl productie en inkoop de verkoopkosten kunnen beïnvloeden. De value driver tree brengt deze relaties visueel in kaart en wijst de verantwoordelijkheid toe aan verschillende afdelingen (die verspreid kunnen zijn over verschillende entiteiten van de groep) zoals R&D, productie, verkoop en supply chain.

Gewichten toekennen aan waarde drivers

Deze visuele voorstelling helpt te verduidelijken hoe elke functie en entiteit bijdraagt tot de creatie van waarde, en vereenvoudigt zo het proces om te begrijpen hoe winsten (wanneer de winstsplitsingsmethode moet worden toegepast) moeten worden toegewezen aan de verschillende bijdragende entiteiten binnen een multinationale onderneming. Eens de waarde creërende factoren geïdentificeerd zijn, is het essentieel om aan elke waarde creërende factor een gepast gewicht toe te kennen en ervoor te zorgen dat de som van de gewichten 100 is. Dit zorgt voor een evenwichtige verdeling van de winst op basis van het belang van elke waarde factor. 

Objectiviteit introduceren in de analyse van waarde drijvers

Hoewel de value driver tree ons helpt te begrijpen hoe winst wordt gecreëerd, blijft het een subjectieve oefening. Om het nauwkeuriger te maken, kunnen we een objectieve verdeelsleutel toevoegen. Als een van de waarde factoren bijvoorbeeld het verhogen van de verkoopvolumes in Noord-Amerika is, kan een verdeelsleutel worden gebaseerd op de salarissen van het verkooppersoneel dat zich bezighoudt met bedrijfsontwikkeling en verkoopactiviteiten uitvoert voor de Noord-Amerikaanse markt, of individuen in het hoofdkantoor die de verkoopstrategie voor Noord-Amerika bepalen. Op dezelfde manier, als de waarde factor efficiëntie van de toeleveringsketen is, zou de focus liggen op de salarissen van de mensen op de afdelingen inkoop, productie en logistiek.

Forward Thinking in verrekenprijzen

Op basis van onze ervaring geven Nederlandse (en andere) belastingautoriteiten steeds vaker de voorkeur aan een inbrenganalyse om de winst toe te wijzen wanneer de winstsplitsingsmethode geschikt is.
Het belangrijkste nadeel van deze benadering is de subjectiviteit bij het identificeren van waarde veroorzakers, wat het toewijzingsproces bemoeilijkt. Door objectieve elementen te introduceren, zoals verdeelsleutels die gekoppeld zijn aan meetbare maatstaven zoals salarissen of specifieke afdelingskosten, wordt dit raamwerk praktischer, wat leidt tot een nauwkeurigere toewijzing van winst aan entiteiten die bijdragen aan waarde creatie.

RSM is 'Thought Leader' op het gebied van Transfer Pricing. We bieden regelmatig inzichten door middel van trainingen en het delen van thought leadership op basis van gedetailleerde kennis van ontwikkelingen in de sector en praktische toepassingen in de samenwerking met onze klanten. Als je meer wilt weten, neem dan contact op met een van onze consultants.